جلوگیری از بارداری اورژانسی

جلوگیری اورژانسی، شانس بارداری بعد از رابطه جنسی محافظت نشده را کاهش می‌دهد. پاره شدن کاندوم و فراموش کردن قرص‌های جلوگیری جزو شرایطی هستند که نیاز به روش‌های جلوگیری اورژانس را ایجاد می‌کنند. از این روش‌ها بعد از تجاوز هم استفاده می‌شوند تا جلوی بارداری را بگیرد.
استفاده از جلوگیری اورژانسی باعث سقط نمی‌شود، یعنی اگر باردار باشید دیگر کمک کننده نخواهد بود بلکه از ایجاد بارداری جلوگیری می‌کند لذا باید بلافاصله بعد از ارتباط استفاده شود تا بیشترین اثر را داشته باشد.

روش‌ها
۱- استفاده از دستگاه داخل رحمی (IUD): استفاده از IUD مسی، موثرترین روش جلوگیری اورژانسی بوده و طی ۵ روز بعد از ارتباط محافظت نشده باید استفاده شود. مزیت این روش این است که بعد از آن هم به عنوان یک روش جلوگیری طولانی مدت (تا ۱۰ سال) قابل استفاده است و هر زمان تمایل به بارداری داشتید اقدام به خارج کردن دستگاه می‌کنید، هرچند که ممکن است در چند ماه اول استفاده، خونریزی و درد ماهیانه شما زیاد شود که معمولا بعد از یک سال بهبود پیدا می‌کنید.

۲- قرص: یولی پریستال یا ellaOne که در دسته قرص‌ها بیشترین اثر جلوگیری از بارداری را به وسیله ممانعت از تخمک گذاری دارد؛ تا ۵ روز بعد از رابطه قابل استفاده است بدون اینکه تاثیرش کمتر شود اما فقط با تجویز پزشک قابل دسترسی است و به شکل تک قرص ۳۰ میلی گرم عرضه می‌شود.

قرص‌های پروژسترونی خالص مثل لوونورژسترول که هر چه زودتر استفاده شوند اثر بهتری داشته و جلوی تخمک گذاری را می‌گیرند. بیشترین اثر را وقتی دارد که در ۷۲ ساعت اول رابطه استفاده شود و بعد از این مدت تا روز پنجم اثر متوسطی دارد؛ بدون نسخه هم قابل تهیه است.
لوونورژسترول ۱.۵ میلی گرمی بسته یک عددی است؛ انواع ۰.۷۵ میلی گرمی هم دوتایی است که به فاصله ۱۲ ساعت از هم استفاده می‌شوند.

قرص‌های استروژن-پروژسترونی ترکیبی مثل LD و HD برای اینکه بیشترین اثر را داشته باشند باید هر چه زودتر پس از رابطه مصرف شوند تا تخمک گذاری را به تعویق بیاندازند. بهتر است با نسخه پزشک یا مشاوره با داروساز مصرف شوند تا نحوه استفاده درست آموزش داده شود. این قرص‌ها بیشتر از موارد عادی باید مصرف شود تا اثر جلوگیری اورژانسی داشته باشد. قرص HD دو عدد در اولین فرصت و دو عدد هم ۱۲ ساعت بعد مصرف می‌شود؛ قرص LD نیز چهار عدد ابتدا و ۴ عدد دیگر به فاصله ۱۲ ساعت مصرف می‌شود.
قرص‌های اورژانسی را بیشتر از یکبار در طی یک سیکل قاعدگی می‌توانید استفاده کنید ولی توجه داشته باشید که نباید به عنوان یک روش جلوگیری از بارداری طولانی مدت مورد استفاده قرار گیرند چون تاثیر یک روش منظم و مداوم را ندارند و باعث بهم خوردن نظم خونریزی‌های ماهیانه می‌شوند.

عوارض جانبی قرص‌ها
لکه بینی یا خونریزی نامنظم در طی یک هفته تا یک ماه بعد از مصرف قرص‌ها ایجاد می‌شود و ممکن است عادت ماهیانه بعدی در تاریخ مشخصی که می‌دانید اتفاق نیفتد. اگر بیشتر از یک هفته تاخیر در خونریزی ماهیانه داشتید تست بارداری انجام دهید. سردرد، تهوع و استفراغ، دردناکی پستان‌ها، احساس خستگی و درد شکم از دیگر عوارض این داروهاست. چاقی یا اضافه وزن باعث کمتر شدن اثر این داروها می‌شود.

روش جلوگیری بعدی
اگر می‌خواهید بعد از استفاده از قرص‌های اورژانسی، از قرص‌های جلوگیری به عنوان یک روش مداوم پیشگیری از بارداری استفاده کنید، موارد زیر را بخاطر بسپارید:
۱- اگر از قرص پروژسترونی مثل لوونورژسترول یا قرص‌های ترکیبی مثل HD یا LD استفاده کرده‌اید، می‌توانید بلافاصله قرص‌های جلوگیری را شروع کنید ولی در یک هفته اول حتما از کاندوم همزمان استفاده کنید.
۲- اگر از قرص ellaOne استفاده کرده‌اید، تا ۵ روز بعد از مصرف قرص، از قرص‌های جلوگیری استفاده نکنید زیرا تاثیر دارو را کم می‌کند و تا عادت ماهیانه بعدی هم باید از کاندوم استفاده کنید.

در صورتی که موقع استفاده از قرص‌های اورژانسی باردار بوده‌اید و نمی‌دانستید، نگران سلامت جنین خود نباشید. همچنین این قرص‌ها فقط برای جلوگیری از بارداری بود و جلوی ابتلا به بیماری‌های عفونی مقاربتی را نمی‌گیرد.