علت نازک شدن پوست دهانه واژن یا آتروفی واژن چیست؟

آتروفی واژن شرایطی است که پوست دهانه واژن خشک و نازک می‌شود. این شرایط می‌تواند منجر به علائم خارش، سوزش و درد در هنگام رابطه جنسی شود. این بیماری همچنین می‌تواند به سایر مشکلات دستگاه ادراری مانند عفونت ادراری و تکرر ادرار منتهی شود.

آتروفی واژینال چیست؟
آتروفی به معنای از بین رفتن و کاهش است. آتروفی واژن اغلب در دوران یائسگی به دلیل کاهش هورمون استروژن اتفاق می‌افتد. البته در زنان جوان‌تر نیز می‌تواند در نتیجه تغییرات سطح هورمون استروژن تحت تاثیر قرار بگیرد. زنان برای سلامتی به خصوص در سال‌های باروری به هورمون استروژن نیاز دارند. وقتی یائسگی در حدود 50 سالگی اتفاق می‌افتد، تخمدان‌ها هورمون کمتری تولید کرده و عادت ماهیانه قطع می‌شود. علائم ناخوشایند بسیاری در طول آن زمان برای زنان به وجود می‌آید که شامل خشکی واژن و سایر علائم بوده و ممکن است نشان دهنده آتروفی واژینال باشد.

تفاوت بین آتروفی واژن و عفونت قارچی
آتروفی واژن و عفونت‌های قارچی می‌توانند با علائم خشکی واژن، خارش، قرمزی و درد همراه باشند. با این حال، آتروفی واژن به دلیل کمبود استروژن ایجاد می‌شود در حالی که عفونت قارچی واژن به دلیل عوامل قارچی می‌باشد.

افراد در معرض خطر آتروفی واژن
زنان 50 ساله و بالاتر، در یائسگی، بیشتر احتمال دارد که آتروفی واژن را تجربه کنند. عوامل دیگری که احتمال ابتلا به آتروفی واژن را افزایش می‌دهند عبارتند از:
• عدم رابطه جنسی
• کاهش عملکرد تخمدان به دلیل شیمی درمانی یا پرتودرمانی
• اختلالات ایمنی
• داروهایی با خواص ضد استروژنی از جمله تاموکسیفن، مدروکسی پروژسترون و نافارلین
• سطوح بدون نوسان استروژن
• اوفورکتومی (برداشتن تخمدان‌ها)
• از دست دادن استروژن جفت، پس از زایمان
• سیگار کشیدن
• شیردهی

علت نازک شدن پوست واژن یا آتروفی واژن
در دوران یائسگی، بدن استروژن کمتری تولید می‌کند. بدون استروژن، نازک شدن پوست واژن و کاهش کشش ایجاد می‌شود. همچنین دهانه واژن می‌تواند باریک و کوتاه شود. استروژن کمتر میزان مایعات طبیعی واژن را کاهش می‌دهد. همچنین تعادل اسیدی واژن را تغییر می‌دهد. یک علت خشکی واژن بعد از زایمان و در دوران شیردهی این است که استروژن کاهش می‌یابد. این علائم در زنانی که تخمدان خود را برداشته‌اند یا داروهای خاصی را مصرف می‌کنند (مانند مهارکننده‌های آروماتاز برای درمان سرطان پستان) نیز بروز می‌کند. اولین نشانه از آتروفی واژن معمولا کاهش حالت روان کنندگی و لغزندگی مهبل است.

علائم آتروفی واژن
• خشکی واژن
• سوزش و یا خارش واژن
• دیسپارونیا (درد در هنگام رابطه جنسی)
• ترشحات واژن معمولا به رنگ زرد
• لکه بینی یا خونریزی
• خارش فرج
• احساس فشار

همچنین برخی از علائم تاثیر گذار بر روی سیستم ادراری عبارتند از:
• تکرر ادرار
• درد هنگام ادرار کردن
• عفونت‌های مجاری ادراری
• افزایش حجم ادرار
• بی اختیاری ادراری از نوع استرسی
• ادرار دردناک (سوزش ادرار)
• خون در ادرار

تشخیص آتروفی واژن
پزشک زنان می‌تواند بر اساس علائم و معاینه لگن و از ظاهر واژن، آتروفی واژن را تشخیص دهد. علائم معمول آتروفی که در طول معاینه لگن دیده می‌شوند عبارتند از:
• واژن کوتاه یا باریک
• خشکی، قرمزی و ورم
• از بین رفتن کشش پوستی
• تغییر رنگ واژن به سفید
• کمبود موی عانه
• برآمدگی در دیواره پشتی واژن
• ضایعات پوستی (درماتوز)، لکه‌های قرمز (اریتم)
• افتادگی مثانه به درون واژن
• ضایعات مجرای ادرار
• ترک خوردن واژن یا زخم شدن لبه‌های واژن

درمان خانگی آتروفی واژن
برخی از درمان‌ها برای درمان علائم آتروفی است. برخی دیگر از دست دادن استروژن را جبران می‌کنند که برای تسکین علائم خشکی پوست واژن نیز عمل خواهند کرد.
• استفاده از روان کننده‌ها و مرطوب کننده‌ها می‌توانند با افزودن رطوبت، خشکی پوست واژن را درمان کنند.
• استفاده از وازلین برای استفاده در داخل واژن توصیه نمی‌شود چرا که می‌تواند باعث عفونت قارچی واژن شود.
• اگرچه بسیاری از زنان از روغن زیتون یا نارگیل به عنوان مرطوب کننده و روان کننده استفاده می‌کنند، اما گاهی اوقات ممکن است باعث تحریک آلرژیک در ناحیه واژن شود.
• از مصرف ویتامین E، روغن‌های معدنی و همچنین دوش واژینال خودداری کنید.
• هورمون درمانی نه تنها علائم آتروفی واژن را به بهترین وجه بهبود می‌بخشد، بلکه با بازیابی تعادل PH طبیعی واژن، ضخیم شدن پوست (بازگشت به همان حالت اولیه)، حفظ رطوبت طبیعی و بهبود تعادل باکتری‌ها، سلامت پوست را برمی‌گرداند.